شیخ صدوق در کتاب "علل الشرایع" از ابو حمزه ثمالی روایت میکند که گفت : از حضرت امام محمد باقر (ع) پرسیدم : یابن رسول الله ! مگر شما ائمه همه قائم به حق نیستید ؟ فرمود: بلی . عرض کردم : پس چرا فقط امام زمان "قائم " نامیده شده ؟ فرمود : چون جدم امام حسین (ع) شهید شد ، فرشتگان بدرگاه الهی نالیدند و گفتند : پروردگارا ! آیا قاتلین بهترین بندگانت و زاده اشرف بر گزیدگانت را به حال خود وا میگذاری ؟
خداوند به آنها وحی فرستاد که ای فرشتگان من آرام گیرید. به عزت و جلالم سوگند ، از آنها انتقام خواهم گرفت هر چند بعد از گذشت زمانها باشد.آنگاه پروردگار عالم امامن اولاد امام حسین (ع) را با آنها نشان داد و فرشتگان مسرور گشتند. یکی از آنها ایستاده بود و نماز میگذارد. خداون فرمود: " با این قائم از آنها انتقام میگیرم".
و نیز در آن کتاب از جابر جعفی روایت کرده که شخصی خدمت حضرت امام محمد باقر (ع) رسید و من نیز حاضر بودم ، عرض کرد : این یکصد درهم زکوة من است آن را بگیرید و به مصرفش برسانید. امام فرمود : خودت آنرا به همسایگان و یتیمان و فقیران و برادران مسلمانت تقسیم کن.
زیرا وجوب سپردن زکوة بشخص امام ، موقعی است که قائم ما ظهور کند ، و به طور مساوی تقسیم نماید و در میان بندگان نیک و به خدا بعدل حکومت کن ، هر کس از او پیروی کند اطاعت خدا کرده و آنکس که از فرمانش سر بپیچد از فرمان خدا سر پیچیده است.
او را " مهدی " گویند ، زیرا خداوند به امر پوشیده ، هدایتش نموده. او تورات (حقیقی) و سایر کتب آسمانی را از غاری واقع در انطاکیه بیرون میاورد ، آنگاه با پیروان تورات طبق تورات و با اهل انجیل طبق انجیل و با اهل زبور طبق زبور و با مسلمانان مطابق قرآن حکومت میکند.
تمام اموال دنیا آنچه در دل زمین و روی آن است نزد او جمع میشود ، و او به مردم خواهد گفت : بیائید و اموالی را که به خاطر آن به جان هم افتاده و رشته خویشاوندی خود را از هم گسستید و خونریزیها می کردید و مرتکب محرمات الهی میشدید از من بگیرید ! خداوند متعال مقامی به او میدهد که پیش از او به هیچ کس نداده است. سپس امام محمد باقر (ع) فرمود : پیغمبر فرمود : قائم مردی است همنام من. خداوند مرا در وجود او حفظ میکند و او به سنت من عمل مینماید. زمین را پر از عدل و داد و نور گرداند ، از آن پس که از ظلم و جور و زشتی پر شده باشد.
و در کمال الدین از صقر بن اب دلف روایت کرده که گفت : از حضرت امام محمد تقی (ع) شنیدم که میفرمود : امام بعد از من نامش علی است. امر او امر من و گفتۀ او گفتۀ من و پیروی او پیروی من است و امام بعد از او فرزندش حسن است. امر و گفته و پیروی او، امر و گفته و پیروی پدرش میباشد.
سپس حضرت ساکت شدند. عرض کردم : یا بن رول الله ! امام بعد از حسن کیست ؟ حضرت سخت گریست سپس فرمود : بعد از حسن ، فرزندش قائم به حق و منتظر است . گفتم چرا او را قائم میگویند ؟ فرمود : "زیرا وی برای مدت طولانی غیبت مینماید و علاقمندان منتظر ظهورش خواهند بود ، و آنها که تردید دارند انکار میکنند و مخالفین ؛ آنرا به باد مسخره میگیرند.! کسانیکه وقت ظهور را تعیین میکنند بسیار و آنان که در این باره شتاب مینمایند به هلاکت میرسند و آنها که در مقام تسلیم هستند رستگار میشوند.
شیخ طوسی (ره) در کتاب غیبت از امام حسن عسکری (ع) روایت کرده که چون امام زمان (عج) متولد شد فرمود : ستمکاران میخواستند مرا بکشند تا نسل من قطع شود ، اکنون کجا هستند که قدرت خوادن را ببینند؟ از این رو امام آن مولود را "مُومِّل" نامید.
نیز در ان کتاب از ابو سعید خراسانی نقل میکنند که گفت: از حضرت صادق پرسیدم : آیا مهدی و قائم یکی است ؟ فرمود : آری. عرض کردم : چرا او را مهدی میگویند ؟ فرمود : زیرا برای هر امر پوشیده ای راهنمائی شده است و از این جهت او را قائم میگویند که در وقتیکه مردم او را فراموش کنند او قیام به امر عظیمی میکند.
در ارشاد مفید از محمد بن عجلان از امام جعفر صادق (ع) روایت نموده که فرمود : هنگامیکه قائم (عج) قیام نماید مجدداً مردم را به اسلام دعوت میکند و با احکام از دست رفته آن آشنا میگرداند. و چون از جانب خداوند به امور گم شده راهنمائی میشود او را (مهدی) میگویند و به لحاظ اینکه به طرفداری حق قیام مینماید (قائم) مینماید.
سخن مدیر