شیخ الطائفه در کتاب " غیبت " میفرماید : سخن ما در اثبات غیبت حضرت امام زمان (ع) به دو طریق است : نخست اینکه میگوئیم : چون ثابت شده که باید امام در هر حال وجود داشته باشد و مردم هم که معصوم نیستند نمیتوانند در هیچ زمانی از وجود رئیسی (که امور دنیا و آخرت آنها را اصلاح کند) بی نیاز باشند و این رئیس نیز حتماً باید معصوم باشد، علی هذا این رئیس یا آشکار و در دسترس مردم است و یا غائب و از نظر ها پنهان میباشد. زیرا میدانیم کسانی که مردم آنها را امام میدانند (مانند خلفا که اهل سنت آنها را اولو الامر و امام و جانشین پیغمبر میدانند) یقین به عصمت آنها نداریم ، بلکه ظاهر افعال و احوال آنها منافی عصمت است ، پس به یقین خواهیم دانست که امام معصوم ، غائب و از نظر ها پنهان میباشد.

و چون قطع داریم عقیدۀ فرقه ها کیسانیه و ناووسیه و فطحیه و واقفیه و غیر هم نسبت به شخصی که او را امام غائب میدانند ، باطل است ؛ یقین حاصل میکنیم که امامت فرزند امام حسن عسکری (ع) و غیبت و ولادت آنحضرت صحیح است و با ثبوت این موضوع دیگر برای اثبات ولادت و علت غیبتش محتاج بحث و گفتگوی بیشتر نیستیم مضافاً با این که میدانیم نقطه حقی در میان امت اسلام هست ، و جایز نیست که از میان آنها خارج باشد.

طیق دوم اینکه : میگوئیم گفتگو دربارۀ غیبت فرزند امام حسن عسکری (ع) متفرع بر ثبوت آنحضرت است.پس اگر مخالف ما تسلیم عقیدۀ ما شود و با قبول امامت حضرت ،از علت غیبتش پرسش نماید باید پاسخ آن را از خود او خواست و اگر امامت آنحضرت را نمیپذیرد ، پرسش وی از علت غیبت بی مورد خواهد بود.

هر گاه دربارۀ ثبوت امامت آن سرور با ما گفتگو کنند خواهیم گفت که : در جای خود با دلیل های قانع کننده ثابت شده که : واجب است در همه احوال و اعصار، امام در میان مردمی که معصوم نمیباشند و مکلف به تکالیف شرعی هستند وجود داشته باشد ، و هم ثابت شده که یکی از شرائط امام قطعی بودن عصمت اوست و گفتیم که حق از میان امت اسلام بیرون نمیرود.

بعد از ذکر این مقدمات میگوئیم : مسلمانان در اعتقاد به وجود امام به چند گروه تقسیم میشوند :

گروهی عقیده دارند که امامی در میان مردم وجود ندارد.ولی به نظر ما دلیلی که لزوم وجود امام را در هر حال و زمانی ثابت مینمود ، این عقیده را فاسد میگرداند.

دستۀ دیگر کسانی را امام میدانند که عصمت آنها قطعی نیست . این عقیده نیز با اعتقاد ما که گفتیم باید قطع به عصمت داشته باشیم ، باطل میشود. مضافاً به اینکه کردار ظاهری و احوال امام آنها نیز با مقام عصمت منافات دارد. پس گفتگو دربارۀ موضوعیکه ما بالبداه علم به خلاف آن داریم ، بی مورد است.

دستۀ دیگر کیسانیه هستند که معتقد به امامت محمد بن الحنفیه میباشند.ناووسیه نیز عقیده دارند که امام جعفر صادق (ع) رحلت نکرده و (امام آخر الزمان اوست) فرقۀ واقفیه هم بعد از رحلت حضرت موسی بن جعفر (ع) کسی را امام نمیدانند و میگویند : آنحضرت نمرده است.

در کتاب " مشارق الانوار " از کعب بن حرث نقل میکند که " ذاجدان " شاه برای استفسار از موضوعی که در آن شک داشت به طلب "سُطَیح " کاهن فرستاد. چون سطیح آمد، خواست که او را امتحان کند ، پس یک دینار در کفش خود پنهان کرد آنگاه به وی اجازه داد که داخل شود و چون وارد شد شاه گفت : ای سطیح ! برای تو چه پنهان کرده ام ؟ سطیح گفت به خانۀ خدا و صخرۀ صمّاء و شب ظلمانی و صبح نورانی و هر گویا و گنگی سوگند یاد میکنم که میان کفش پای خود یک دینار پنهان کرده ای!

شاه پرسید : این را از کجا دانستی ؟ گفت : از یک نفر جن که مانند برادر همه جا با من است. شاه گفت : ای سطیح ! از آنچه در روزگاران پدید می آید ، مرا مطلع گردان. گفت : ای شاه! هنگامیکه نیکان از میان بروند و اشرار به جاه و مقام برسند و مقدرات الهی را تکذیب نمایند و اموال را به سختی حمل کنند و دیدگان از گناه کاران بترسد و قطع رحم نمایند و غذاهائی که در عالم اسلام حرام ولی نزد خورندگان شیرین و لذیذ است پیدا شود و اختلاف نظر ها پدید آید و عهد و پیمان ها نقض گردد و احترام به یکدیگر کم شود ، آنوت ستارۀ دنباله داری که عرب را پریشان کند، طلوع نماید.

در آن هنگام باران نبارد و رودها خشک شود و اوضاع روزگار دگرگون گردد و نرخها در همه جای جهان بالا رود. در آنموقع طایفۀ بربر با پرچمهای زرد سوار اسبان ترکی در مصر فرود آیند. آنگاه مردی از اولاد صَخر خروج کند و پرچم های سیاه را تبدیل به سرخ نماید و محرمات را مباح گرداند و زنان را در مقام شکنجه با پستانها آویزان نماید و کوفه را غارت کند.

و دلیل بودن مهدی موعود از قرآن مجید آیۀ شریفۀ " لِیُظهِرَهُ عَلی الدّینِ کُلِّه وَ لَو کَرِهَ المُشرِکُونَ " است .

سعید بن جبیر روایت کرده که مقصود مهدی است که از عترت فاطمه (ع) میباشد و کسیکه گفته است مقصود عیسی است مطابق آنچه گفتیم با هم منافات ندارد.مقاتل بن سلیمان و مفسرین پیروان او گفته اند : مقصود خداوند از آیۀ " وَ اِنَّهُ لَعِلمٌ لِلسّاعَةِ " مهدی آخر الزمان است که بعد از ظهور او علائم روز قیامت آشکار میشود.

و پاسخ کسیکه از راه طول زمان غیبت ، منکر مهدی (عج) شده، بدونگونه است : یکی نقلی و دیگری عقلی.

در جواب نقلی گوئیم از روایات گذشته دانستیم که سه نفر در آخر الزمان خواهند آمد و هیچکدام جز مهدی پیشوا نیست.زیرا وی امام مردم است و عیسی پشت سر او نماز میگذارد و سومی که دجال است و بودنش نزد اهل حدیث (از شیعه و سنی ) مسلم میباشد.

و اما جواب عقلی میگوئیم : بودن اینان در طول این مدت از دو حال بیرون نیست ؛ یا بودن آنها مقدور خداوند هست ، و یا محال میباشد و مقدور خدا نیست که آنها در این مدت طولانی زنده نگاه دارد. قسم دوم باطل است، زیرا خداوندی که مخلوقات را از نیستی به هستی آورده و بعد فانی میگرداند و بعد از فنا دوباره به صورت نخست بر می گرداند. البته نگاه داشتن آنها در حیطۀ قدرت او خواهد بود. و در اینصورت که بودن آنها مقدور خداوند است از دو حال بیرون نیست ، یا بودن آنها به اختیار خداست و یا به میل مردم میباشد.بدیهی است که بسته به میل مردم نیست ، زیرا اگر مردم چنین قدرتی داشته باشند ، برای یکی از ما ممکن بود که خود یا فرزندمان همیشه زنده بمانیم. در صورتیکه میدانیم این معنی برای ما حاصل نمیشود و از قدرت ما خارج است.

در "غیبت نعمانی" از ابو خالد کابلی نقل میکند که گفت : بعد از رحلت حضرت امام زین العابدین (ع) خدمت امام محمد باقر (ع) رسیدم و عرض کردم فدایت گردم از اخلاص و انس من نسبت به پدر بزرگوارتان و ترسی که از دشمنان داشتم اطلاع دارید؟ فرمود : بلی ، مقصود چیست ؟

عرض کردم : پدر بزرگوارتان طوری صاحب الامر را برای من توصیف فرمودند که اگر او را در راهی ببینم دستش را میگیرم ! امام فرمود : ابو خالد! مقصودت چیست ؟ گفتم میخواهم نام او را بفرمائید تا او را به نام بشناسم. فرمود : ابو خالد! به خدا قسم از امر عظیمی پرسش نمودی اگر برای دیگری گفته بودم به تو نیز میگفتم.مطلبی پرسیدی که اگر برخی از اولاد فاطمه (ع) بدانند او را قطعه قطعه میکنند.

از ابو هاشم جعفری روایت است که گفت : شنیده ام امام علی النقی (ع) میفرمود : جانشین من فرزندم حسن است ولی چگونه خواهد بود برای شما وضع جانشین او؟!

گفتم : مگر چه میشود فدایت گردم ؟! فرمود : شما او را نمی بینید و روا نیست که نام او را ببرید. گفتم پس چگونه او را نام ببریم ؟! فرمود : بگوئید حجت آل محمد صلوات الله و سلامه علیه.

صدوق در کتاب " توحید " از حضرت عبدالعظیم حسنی از امام علی النقی (ع) نقل میکند که فرمود : جایز نیست نام امام زمان برده شود تا گاهیکه ظهور کند و جهان را پر از عدل و داد نماید بعد از آنکه پر از ظلم و ستم شده باشد.

شیخ صدوق در کتاب "علل الشرایع" از ابو حمزه ثمالی روایت میکند که گفت : از حضرت امام محمد باقر (ع) پرسیدم : یابن رسول الله ! مگر شما ائمه همه قائم به حق نیستید ؟ فرمود: بلی . عرض کردم : پس چرا فقط امام زمان "قائم " نامیده شده ؟ فرمود : چون جدم امام حسین (ع) شهید شد ، فرشتگان بدرگاه الهی نالیدند و گفتند : پروردگارا ! آیا قاتلین بهترین بندگانت و زاده اشرف بر گزیدگانت را به حال خود وا میگذاری ؟ 

خداوند به آنها وحی فرستاد که ای فرشتگان من آرام گیرید. به عزت و جلالم سوگند ، از آنها انتقام خواهم گرفت هر چند بعد از گذشت زمانها باشد.آنگاه پروردگار عالم امامن اولاد امام حسین (ع) را با آنها نشان داد و فرشتگان مسرور گشتند. یکی از آنها ایستاده بود و نماز میگذارد. خداون فرمود: " با این قائم از آنها انتقام میگیرم".

و نیز در آن کتاب از جابر جعفی روایت کرده که شخصی خدمت حضرت امام محمد باقر (ع) رسید و من نیز حاضر بودم ، عرض کرد : این یکصد درهم زکوة من است آن را بگیرید و به مصرفش برسانید. امام فرمود : خودت آنرا به همسایگان و یتیمان و فقیران و برادران مسلمانت تقسیم کن.

زیرا وجوب سپردن زکوة بشخص امام ، موقعی است که قائم ما ظهور کند ، و به طور مساوی تقسیم نماید و در میان بندگان نیک و به خدا بعدل حکومت کن ، هر کس از او پیروی کند اطاعت خدا کرده و آنکس که از فرمانش سر بپیچد از فرمان خدا سر پیچیده است.